Wat is accreditatie?
Accrediteren betekent letterlijk: vertrouwen geven. We willen er blindelings op kunnen vertrouwen dat de kwaliteit van producten en diensten in orde is. Dat bloeduitslagen correct zijn, dat vlees niet te veel bacteriën bevat, dat roltrappen veilig zijn, dat elektrotechnici deskundig handelen. Dat kan alleen als certificaten en rapporten waarmaken wat ze beloven.
Keten van vertrouwen
Het werk van de RvA is erop gericht om dit vertrouwen te ondersteunen. Dat gebeurt via deskundig, onpartijdig en onafhankelijk toezicht:
• Leveranciers kunnen hun producten, processen en diensten objectief laten beoordelen door een laboratorium, inspectie-instelling, certificatie-instelling of verificatie-instelling. Dat kan op elk denkbaar werkgebied: gezondheid, milieu, bouw, energie, voeding, transport, financiën enzovoort.
• Voldoet een leverancier aan de eisen? Dan ontvangt hij een conformiteitverklaring, in de vorm van een certificaat of rapport. Beoordelende organisaties worden dan ook conformiteitbeoordelende organisaties genoemd.
• Deze verklaring heeft de meeste waarde als de beoordelende organisatie deskundig, onpartijdig en onafhankelijk is. De RvA controleert daarom of conformiteitbeoordelende organisaties competent zijn. Bij een goed resultaat wordt een organisatie geaccrediteerd.
De RvA vormt daarmee de laatste schakel in de keten van vertrouwen.
Diagram keten van vertrouwen
Accreditatie op basis van normen
Bij onze beoordeling van conformiteitbeoordelende instanties (zoals bijvoorbeeld certificatie-instellingen, inspectie-instellingen en laboratoria) maken we gebruik van internationale normen (ISO of ISO/IEC).
Deze normen richten zich met name op de deskundigheid, onpartijdigheid, onafhankelijkheid, procesbewaking en verbetercultuur van conformiteitbeoordelende instanties (CBI). Organisaties die aan de normen voldoen, krijgen een formele accreditatie. Dat houdt in dat ze gebruik mogen maken van het accreditatiemerk. In dit proces onderscheiden we verschillende disciplines. Certificaten en rapporten die van dit merk zijn voorzien worden in vrijwel alle landen wereldwijd geaccepteerd. Zo bevordert accreditatie de internationale handel.
Scope van accreditatie
De RvA verleent accreditatie voor een specifiek werkgebied op basis van een specifieke, vastgelegde methode. Dat is logisch, omdat deskundigheid een grote rol speelt. Bij accreditatie wordt dat ‘scope’ genoemd. Dat is de afbakening van wat wel en wat niet onder accreditatie valt. Het feit dat een organisatie geaccrediteerd is, zegt pas écht wat in combinatie met de scope waarvoor de accreditatie is afgegeven. Vergelijk het voor het gemak met een rijbewijs: een bus besturen mag ook niet als je rijbewijs alleen geldig is voor het rijden met motoren.
De methode die de conformiteitbeoordelende instantie hanteert, kan op verschillende manieren zijn vastgelegd:
• In nationale of internationale normen zoals onder meer ISO, IEC, NEN, ASME en OIML;
• In wet- en regelgeving, zoals de Europese richtlijnen voor productveiligheid, nationale
warenwetbesluiten voor inspectie in de gebruiksfase van machines, liften en drukapparatuur, de
regeling bodemkwaliteit etc.;
• In conformiteitsbeoordelingsschema’s waarin de eisen aan het object van
conformiteitsbeoordeling zijn vastgelegd, evenals de eisen aan de conformiteitsbeoordelende
instantie en de wijze waarop zij de activiteiten uitvoert (het: ‘wat, hoe en wie van de
conformiteitsbeoordeling’). Een schema kan zijn opgesteld door een conformiteitbeoordelende
instantie (CBI) zelf , of door een externe schemabeheerder. Een externe schemabeheerder voert
zelf geen conformiteitsbeoordeling uit, zij brengt belanghebbende partijen bij elkaar voor bij het
opstellen en onderhouden van de inhoud van het schema. Dergelijke schema’s zijn vooral bedoeld
om op een geharmoniseerde wijze te voldoen aan de behoeften van de Nederlandse samenleving e
en soms ook daarbuiten. De versies van schema’s van een externe schemabeheerder die een
positieve evaluatie door de RvA hebben ondergaan, zijn opgenomen in de lijst met schema’s
waarvoor de RvA accreditatie kan verlenen (BR010-lijst);
• In een eigen methode die de CBI zelf heeft ontwikkeld.
Belang en reikwijdte
In ons dagelijks leven speelt vertrouwen in de kwaliteit van producten en diensten een prominente rol. Of het nu gaat om het drinkwaterbedrijf dat ons drinkwater levert, de liftenkeurder die de veiligheid van een lift controleert, de huisarts die ons bloed laat onderzoeken of de gemeente die een bouwvergunning afgeeft: in alle gevallen speelt de vraag of er aan de eisen wordt voldaan.
Accreditatie zorgt ervoor dat ons vertrouwen in producten en diensten gerechtvaardigd is. Dat is buitengewoon belangrijk, zeker als het gaat om producten en diensten die een risico vormen op het gebied van veiligheid, volksgezondheid en milieu. Zoals drukvaten, pleziervaartuigen, asbestlocaties, bodemmonsters en bouwproducten. Niet voor niets is op een aantal van deze gebieden wettelijk geregeld dat deze controles van producten en diensten door geaccrediteerde organisaties worden uitgevoerd. Maar ook op andere terreinen kiezen organisaties er steeds vaker voor om hun controlewerkzaamheden onder accreditatie te verrichten. Bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid en arbeidsomstandigheden. Daarmee neemt de reikwijdte van ons werk voortdurend toe. De werkgebieden waarbinnen de RvA accreditatie kan verlenen, zijn vastgelegd in RvA-BR010 ‘Beleidsregel werkterreinen RvA’.